Suốt cuộc đời hoạt động của mình, Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng đến quá trình tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của Đảng, của từng cán bộ, đảng viên, trong đó có đội ngũ những người làm nghề giáo. Đó không chỉ là tư tưởng xuyên suốt, mà còn là nỗi bận tâm đau đáu của Người.
Một là, thầy giáo cần phải không ngừng rèn luyện nhân cách, trau dồi đạo đức cách mạng.
Theo Hồ Chí Minh, cô giáo, thầy giáo trong chế độ ta cần phải góp phần vào công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa. Phải có chí khí cao thượng, phải "tiên ưu hậu lạc" nghĩa là khó khăn thì phải chịu trước thiên hạ, sung sướng thì hưởng sau thiên hạ. Đây là đạo đức cách mạng” [1] và trau dồi đạo đức cách mạng trở thành một nhiệm vụ tất yếu, tối quan trọng, là điều kiện “cần” và “đủ” mà tất cả thầy cô giáo đều phải hướng đến.
Hai là, thầy cô giáo cần nêu gương để trở thành hình mẫu lý tưởng cho người học noi theo
Nói chuyện tại Hội nghị cán bộ phụ trách thiếu nhi toàn miền Bắc (19/2/1959), Người nhấn mạnh: “Trẻ em hay bắt chước, cho nên thầy giáo, cán bộ phụ trách, v.v., phải gương mẫu từ lời nói đến việc làm. Muốn dạy cho trẻ em thành người tốt thì trước hết các cô, các chú phải là người tốt”. Bác căn dặn: “Học trò tốt hay xấu là do thầy giáo, cô giáo tốt hay xấu. Các cô, các chú phải nhận rõ trách nhiệm của mình” [3], vì vậy “thầy giáo phải gương mẫu, trực tiếp làm nhiệm vụ: Đào tạo những công dân tốt, những cán bộ tốt sau này, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội” [4]. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, “nêu gương” trở thành một biện pháp, cách thức, nguyên tắc quan trọng trong giáo dục mà Người là “hình mẫu” lý tưởng.
Ba là, thầy cô giáo phải thật sự yêu nghề, gắn bó, tận tâm, tận hiến với nghề
Thực tế cho thấy, “yêu nghề” trở thành một phẩm chất tối quan trọng của bất cứ một ngành, một nghề nào, đặc biệt là nghề giáo. Bởi lẽ, sự nhiệt huyết, tận tâm, tận hiến của mỗi một thầy cô giáo sẽ có sức lan tỏa tới cả một lớp học, khóa học, một thế hệ học sinh, sinh viên. Với Hồ Chí Minh, người đặc biệt nhấn mạnh sự “yêu nghề” trong hoạt động giáo dục: “Thầy cũng như trò, cán bộ cũng như nhân viên, phải thật thà yêu nghề mình. Có gì vẻ vang hơn là nghề đào tạo những thế hệ sau này tích cực góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản? Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy giáo - là người vẻ vang nhất” [6].
Bốn là, Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng đến phương cách, nội dung trong quá trình giáo dục của mỗi người thầy.
Theo Người, “óc những người tuổi trẻ trong sạch như một tấm lụa trắng. Nhuộm xanh thì nó sẽ xanh. Nhuộm đỏ thì nó sẽ đỏ. Vì vậy sự học tập ở trong trường sẽ ảnh hưởng rất lớn cho tương lai của thanh niên, và tương lai của thanh niên tức là tương lai của nước nhà” [8]. Với mỗi thầy cô giáo, Người đặc biệt chú trọng đến tác phong, tư duy, cách truyền đạt tri thức cho học trò: “Phải nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng. Đọc tài liệu thì phải đào sâu hiểu kỹ, không tin một cách mù quáng từng câu một trong sách, có vấn đề chưa thông suốt thì mạnh dạn đề ra và thảo luận cho vỡ lẽ. Đối với bất cứ vấn đề gì đều phải đặt câu hỏi “vì sao?”, đều phải suy nghĩ kỹ càng xem nó có hợp với thực tế không, có thật là đúng lý không, tuyệt đối không nên nhắm mắt tuân theo sách vở một cách xuôi chiều. Phải suy nghĩ chín chắn” [10].
Bên cạnh đó theo tư tưởng Hồ Chí Minh, thầy cô giáo phải không ngừng rèn luyện các phẩm chất chính trị như: có ý thức giác ngộ dân tộc sâu sắc, yêu nước, thương dân, có tinh thần tự tôn dân tộc, luôn đặt lợi ích của Tổ quốc, của Nhân dân lên trên hết, trước hết; có bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, thấm nhuần và ra sức hiện thực hóa lý tưởng cách mạng xã hội chủ nghĩa; có phẩm chất đạo đức tốt, đoàn kết, trung thực, dân chủ, gương mẫu để mọi người noi theo….
Những tư tưởng của Người là nền tảng quan trọng và được Đảng tiếp thu vận dụng xuyên suốt quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đó còn là những bài học lớn để ể đội ngũ nhà giáo tiếp tục tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu và phát triển về phẩm chất, năng lực của bản thân.
Nguồn:
ThS. Đoàn Thị Cẩm Vân - Tổ LLCT