Nghiên cứu để nhận thức sâu sắc hơn, vận dụng và làm phong phú hơn kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đó có tư tưởng chính trị đáp ứng yêu cầu của tình hình mới là một trong những nhiệm vụ to lớn và khó khăn của công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay. Cho đến nay, việc nghiên cứu và vận dụng tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác-V.I.Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ở nước ta đã được triển khai trong nhiều bộ môn khoa học lý luận chính trị, nhất là những môn khoa học lý luận chính trị có tính nền tảng và chuyên ngành. Với sự ra đời của bộ môn Chính trị học, tư tưởng chính trị của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí Minh trở thành đối tượng nghiên cứu trực tiếp và được nghiên cứu với tính cách là một chỉnh thể. Với phương pháp tiếp cận của Chính trị học, tư tưởng chính trị của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí Minh được nghiên cứu một cách có hệ thống và với những phương pháp mới, bước đầu mang lại những kết quả nhất định và hứa hẹn nhiều triển vọng.
Phần I: Sự ra đời chủ nghĩa Mác (Karl Marx, Friedrich Engels)
Chủ nghĩa Mác ra đời vào những năm 40 của thế kỷ XIX, khi mà chủ nghĩa tư bản ở châu Âu đang trên đà phát triển mạnh mẽ đã tạo ra những điều kiện kinh tế - chính trị - xã hội thuận lợi cho sự ra đời của chủ nghĩa Mác. Đặc biệt, sự xuất hiện giai cấp vô sản trên vũ đài lịch sử và cuộc đấu tranh mạnh mẽ của giai cấp này là một trong những điều kiện chính trị - xã hội quan trọng nhất cho sự ra đời của chủ nghĩa Mác. Bối cảnh và phương pháp: lịch sử chủ nghĩa duy vật biện chứng và lịch sử duy vật; phương pháp phân tích lịch sử — kinh tế; khoa học về xã hội. Cốt lõi tư tưởng: thuyết giá trị lao động; bản chất bóc lột trong sản xuất tư bản; mâu thuẫn giai cấp là động lực của lịch sử; chủ nghĩa cộng sản là kết quả tất yếu của tiến trình phát triển lịch sử — kinh tế. Chính trị: giai cấp vô sản và nhiệm vụ của nó; cách mạng vô sản, xóa bỏ chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất; khái niệm nhà nước kiểu mới (nhà nước của giai cấp vô sản, sau đó tiến tới xóa dần nhà nước). Đóng góp: cung cấp khung phân tích khoa học để hiểu nguồn gốc, cơ chế và mục tiêu của phong trào xã hội chủ nghĩa.
Vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa Mác được V.I.Lênin bổ sung, phát triển trong điều kiện chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, khoa học về thế giới vi mô phát triển và chủ nghĩa xã hội hiện thực được xây dựng ở nước Nga Xô viết, mở ra giai đoạn phát triển mới của chủ nghĩa Mác - Lênin. Chủ nghĩa Mác - Lênin là một học thuyết khoa học và cách mạng, bởi nó phản ánh đúng quy luật khách quan vận động của lịch sử và đấu tranh xóa bỏ mọi hình thức nô dịch người, xây dựng một xã hội mà ở đó không còn người bóc lột người, người đàn áp người, người nô dịch người và sự tự do của mỗi người là điều kiện cho sự tự do của tất cả mọi người
- Sáng tạo lý luận: phân tích chủ nghĩa đế quốc như giai đoạn cao của chủ nghĩa tư bản; vai trò của cuộc cách mạng công nhân trong điều kiện mới; lý luận về cách mạng ở các nước lạc hậu.
- Tổ chức và chính trị: học thuyết về Đảng tiên phong,tính tất yếu của kỷ luật tổ chức, nguyên tắc dân chủ tập trung; quan niệm về quyền lực, chuyên chính vô sản trong thực tiễn.
- Chiến lược và phương pháp: hòa giải giữa đấu tranh pháp luật và đấu tranh cách mạng; nghệ thuật lãnh đạo cách mạng trong điều kiện liên tục thay đổi.
- Đóng góp: cụ thể hóa và làm sống động tư tưởng C.Mác — Ăngghen trong thực tiễn cách mạng thế kỷ XX.
Phần III. Tư tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Chủ nghĩa Mác - Lênin là nguồn gốc lý luận trực tiếp, quyết định bản chất của khoa học và cách mạng của tư tưởng Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo, bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin ở nhiều vấn đề lý luận quan trọng, nhất là lý luận về giai cấp - dân tộc và lý luận về chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh nhận thức sâu sắc rằng, độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội thì độc lập dân tộc mới vững bền. Nói khác đi, chỉ có lựa chọn con đường phát triển xã hội chủ nghĩa mới là con đường bảo vệ và phát triển vững chắc nhất thành quả của độc lập dân tộc, mới bảo đảm cho Nhân dân thực sự được hạnh phúc, đồng bào ta thực sự được ấm no. Tất nhiên, độc lập dân tộc cũng là điều kiện, tiền đề, cơ sở để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh chỉ rõ phát triển lên chủ nghĩa xã hội là con đường phát triển đúng đắn và hợp quy luật khách quan của Việt Nam.
Sự phát triển của các bộ môn khoa học chính trị, trong đó có bộ môn Chính trị học và môn học Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về chính trị, nhằm đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay, ngày càng đòi hỏi phải đi sâu nghiên cứu tư tưởng chính trị của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí Minh. Những nghiên cứu này, một mặt, hướng tới những vấn đề lý thuyết của chính trị, nhất là những quan điểm có tính nền tảng của các nhà kinh điển về chính trị, mặt khác và quan trọng hơn, hướng tới những vấn đề chính trị thực tiễn từ công cuộc đổi mới, trong đó có đổi mới chính trị và mối quan hệ của nó với đổi mới kinh tế ở nước ta hiện nay. Sau lần xuất bản đầu tiên năm 2009, cuốn sách đã được nhiều bạn đọc, nhất là những người đang học tập và nghiên cứu các môn khoa học chính trị, trong đó có chính trị học, quan tâm. Để tiếp tục phục vụ cho việc học tập và nghiên cứu, tham khảo và vận dụng tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản cuốn sách: Tư tưởng chính trị của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí Minh do PGS. TS. Lê Minh Quân, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, biên soạn.
…………………………………………..
Th.s Nguyễn Thị Hải Lên – BM Lý luận chính trị