“Mồng Mười tháng Ba, nhớ ngày Giỗ Tổ” – câu nói mộc mạc ấy từ lâu đã ăn sâu vào tâm thức của bao thế hệ người Việt. Giữa guồng quay tất bật của cuộc sống hiện đại, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương không chỉ là một dịp nghỉ lễ thông thường, mà còn là điểm tựa tinh thần thiêng liêng để cả dân tộc lắng lòng, tưởng nhớ về cội nguồn – nơi khởi sinh của dân tộc Việt Nam.

Lịch sử đã khẳng định: các Vua Hùng là những người đặt nền móng cho quốc gia Văn Lang – nhà nước đầu tiên trong lịch sử dân tộc. Dưới sự trị vì của các Ngài, những giá trị đầu tiên của một quốc gia độc lập đã được hình thành: lãnh thổ, phong tục, văn hóa, tinh thần cộng đồng và đặc biệt là lòng yêu nước, ý chí tự cường. Qua bao nhiêu biến thiên của lịch sử, từ thời dựng nước đến giữ nước, từ các triều đại phong kiến cho tới thời đại Hồ Chí Minh, dòng chảy “con Lạc cháu Hồng” chưa bao giờ đứt đoạn.

Ngày Giỗ Tổ là một biểu tượng văn hóa đặc biệt, là sự khẳng định cho một truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” đã trở thành đạo lý sống của người Việt. Trong thời bình, khi đất nước đang từng bước phát triển mạnh mẽ và hội nhập sâu rộng, việc tưởng niệm các Vua Hùng không phải là hoài cổ, mà chính là điểm tựa để định hình giá trị, bản sắc và bản lĩnh dân tộc trong từng bước đi hôm nay.

Tuy nhiên, trong dòng chảy hối hả của xã hội hiện đại, không ít người – đặc biệt là giới trẻ – đang dần nhìn ngày Giỗ Tổ như một dịp nghỉ lễ đơn thuần. Những buổi lễ trang nghiêm ở Đền Hùng có thể chỉ còn là hình ảnh qua màn ảnh nhỏ, những câu chuyện về các Vua Hùng dần bị lãng quên trong sách vở, những giá trị thiêng liêng bị chìm lấp bởi sự bận rộn và vô vàn thông tin giải trí.

Đây là một điều đáng suy ngẫm. Bởi nếu mất đi sự kết nối với cội nguồn, chúng ta cũng sẽ đánh mất dần những gì làm nên sức mạnh tinh thần của dân tộc. Do đó, việc giáo dục truyền thống, đặc biệt là ý nghĩa của ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, cần được tăng cường trong nhà trường, trên không gian mạng, và trong từng hoạt động cộng đồng. Các tổ chức đoàn thể, đơn vị, địa phương cần có những chương trình sáng tạo, gần gũi với giới trẻ: từ việc tổ chức các buổi tọa đàm, hội thi tìm hiểu về thời đại Hùng Vương, đến các chuyến đi thực tế về Đền Hùng hay các di tích lịch sử văn hóa liên quan đến thời đại dựng nước.

Mạng xã hội – nơi giới trẻ hiện diện nhiều nhất – cũng cần trở thành “mặt trận mềm” để lan tỏa tinh thần hướng về cội nguồn. Những câu chuyện về truyền thuyết Lạc Long Quân – Âu Cơ, những bài học về tinh thần đại đoàn kết của thời Văn Lang, hay những thông điệp giàu cảm hứng về bản sắc Việt cần được kể lại bằng những cách kể mới: bằng đồ họa, clip ngắn, podcast, bài viết hấp dẫn. Khi thế hệ trẻ có thể tiếp cận lịch sử bằng ngôn ngữ của chính họ, tình yêu dân tộc sẽ không còn là điều xa vời.

Trong ngày Giỗ Tổ, bên cạnh những nghi lễ trang trọng tại Đền Hùng – Phú Thọ, hàng triệu trái tim Việt ở khắp mọi miền đất nước và kiều bào ở nước ngoài đều cùng chung một niềm thành kính. Mỗi người đều có thể thể hiện lòng tri ân của mình một cách khác nhau: một nén nhang dâng trước ban thờ Tổ tiên, một bài thơ viết về cội nguồn, một giờ học về lịch sử dân tộc, hay đơn giản là một phút lặng yên nghĩ về công lao dựng nước từ thuở hồng hoang.

Giới trẻ – với sức trẻ, tri thức, và hoài bão – cần là lực lượng đi đầu trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống. Tri ân Tổ tiên không chỉ là nhớ ơn, mà còn là tiếp bước. Hãy học tập chăm chỉ hơn, sống có lý tưởng hơn, đóng góp thiết thực cho cộng đồng và đất nước – đó là cách “giữ nước” đúng nghĩa trong thời bình.

Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, khi bản sắc dân tộc có nguy cơ bị hòa tan trong dòng chảy toàn cầu hóa, thì tinh thần “con Lạc cháu Hồng” lại càng cần được gìn giữ như một tấm khiên văn hóa. Giới trẻ Việt Nam cần nhận thức rõ rằng: hiểu biết lịch sử – hiểu về tổ tiên, về đất nước – chính là nền tảng để có thể tự tin bước ra thế giới, đối thoại với các nền văn hóa khác mà không đánh mất mình.

Ngày Giỗ Tổ không chỉ là ngày để “nhớ” – mà là ngày để “sống” với niềm tự hào dân tộc. Sống để giữ gìn, phát triển và lan tỏa những giá trị tốt đẹp mà các Vua Hùng đã khởi dựng. Từ miền núi cao cho đến hải đảo xa xôi, từ lớp học nhỏ ở quê nghèo đến các công ty khởi nghiệp công nghệ nơi đô thị – tất cả những người trẻ hôm nay đều có thể tri ân Tổ tiên bằng chính hành động của mình.

Bởi như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Lời dặn ấy – sau bao năm – vẫn là kim chỉ nam cho mọi thế hệ Việt Nam trên hành trình đi tới tương lai.

Trần Thị Diễm Trâm