Nguyễn Quang Thiều là gương mặt nổi bật của văn học đương đại Việt Nam. Ông không chỉ là nhà thơ nổi tiếng với nhiều cách tân sâu sắc mà còn là nhà văn giàu cảm xúc, đặc biệt trong đổi mới cách nhìn con người sau chiến tranh. “Hai người đàn bà xóm trại” là truyện ngắn nổi bật thể hiện sự đổi mới trong quan niệm về con người của nhà văn, cũng là xu hướng chúng của văn xuôi Việt Nam sau Đổi mới.

"Tác phẩm 'Hai người đàn bà xóm trại' là một tác phẩm văn xuôi ngắn, lấy bối cảnh ở vùng nông thôn Việt Nam. Tác phẩm xoay quanh câu chuyện về hai người phụ nữ Ân và Mật sống trong một xóm trại chờ đợi chồng của họ (anh Bắc chồng Ân và anh Ngữ chồng Mật) đi kháng chiến trở về. Hằng năm họ đều gói bánh chưng để nhỡ có ai về, chăm sóc nhau bằng tình bạn thân thiết. Họ cũng có những ước mơ về hạnh phúc gia đình và con cái.

Tác phẩm đi sâu vào tâm lý và cuộc sống của hai người phụ nữ này, khám phá sự tương phản trong chính nội tâm của mỗi người trước hạnh phúc của bản thân và lợi ích chung của đất nước. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện sự giao thoa giữa các giá trị truyền thống và sự thay đổi của thời đại trong cộng đồng xóm trại.

'Hai người đàn bà xóm trại' mang thông điệp về sự chịu đựng, sự kiên nhẫn và sự đan xen giữa hai thế giới đối lập. Tác phẩm thể hiện tình cảm, tình người và đồng thời tạo nên một cái nhìn tinh tế về cuộc sống nông thôn và xã hội Việt Nam."

QUAN NIỆM NGHỆ THUẬT VỀ CON NGƯỜI

Quan niệm nghệ thuật về con người, có sự đổi mới từ con người lịch sử, con người cộng đồng chuyển sang con người đời tư cá nhân. Nguyễn Quang Thiều thường tìm hiểu sâu sắc và thể hiện những khía cạnh tâm lý và nhân văn của con người thông qua ngôn ngữ và hình ảnh nghệ thuật, nhằm khám phá và tôn vinh cái đẹp và những giá trị nhân văn trong cuộc sống.

Nguyễn Quang Thiều tập trung vào việc khám phá và phân tích những khía cạnh tâm lý của con người, những mâu thuẫn và khó khăn mà họ đối mặt trong cuộc sống. Ông thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến những người bị xã hội lãng quên, những người bị áp bức và những cuộc sống bất hạnh.

 

Ngoài ra, Nguyễn Quang Thiều cũng thường sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật tinh tế và hình ảnh sống động để thể hiện cảm nhận và ý nghĩa của con người trong thế giới hiện thực. Ông thường tạo ra những bức tranh tinh tế về nhân văn và xã hội, tạo dựng những hình ảnh và câu chuyện mà người đọc có thể đồng cảm và suy ngẫm về con người và cuộc sống.

SỰ ĐỔI MỚI VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM

Sự đổi mới quan niệm nghệ thuật về con người qua tác phẩm "Hai người đàn bà xóm trại" của Nguyễn Quang Thiều. Trong tác phẩm này, Nguyễn Quang Thiều đã mang đến một sự đổi mới và quan niệm nghệ thuật mới mẻ, khác biệt so với những tác phẩm truyền thống trước đó. Dưới đây là một số điểm đặc biệt về sự đổi mới và quan niệm nghệ thuật trong tác phẩm này:

1.Thể loại kể chuyện độc đáo: "Hai người đàn bà xóm trại" được viết dưới dạng kể chuyện, nhưng không theo mô thức truyền thống. Tác giả sử dụng một ngôn ngữ mạnh mẽ, chân thực và rất gần gũi, mang đến một trải nghiệm đọc khác biệt. Điều này tạo ra sự gần gũi, chân thực và sống động cho câu chuyện, khiến người đọc như đang nghe một câu chuyện thực tế.

2.Mở rộng khía cạnh tâm lý nhân vật: Tác giả đưa ra một cái nhìn sâu sắc và tinh tế về tâm lý nhân vật trong tác phẩm. Thông qua việc phân tích và miêu tả chi tiết, người đọc được tiếp cận với những suy nghĩ, cảm xúc, mâu thuẫn và trăn trở của các nhân vật chính. Điều này làm cho nhân vật trở nên thực tế và đáng quan tâm, mang đến một cái nhìn sâu sắc về con người và xã hội.

Con người đời tư, cá nhân: Tác phẩm cho thấy sự quan tâm của nhà văn đến những khát vọng, mong muốn, tư tưởng và cảm xúc riêng biệt của từng cá nhân, bày tỏ ý thức riêng biệt.Dẫu hiểu và cảm thông cho hai người chồng không thể về thăm vợ vào dịp tết vì phải tham gia kháng chiến nhưng trong lòng Ân và Mật vẫn cảm thấy có chút tủi thân.Hai người phụ nữ mong muốn có con để cảm thấy bớt trống vắng khi không có chồng bên cạnh.Mật cố níu kéo chồng của Ân - anh Bắc ở lại để hai vợ chồng có thể gặp nhau dù anh đang vội lên đường đến nơi đóng quân.

Con người tâm linh đậm đặc trong truyện. Đó là khi Ân mơ thấy con gà trống mổ vào ngón tay út và giữ vững niềm tin chồng mình sẽ về; Mật mơ thấy Ngữ - chồng mình về thăm và cô có mang ngay lúc đó, lúc tỉnh dậy sờ bụng Mật cứ thấy khang khác; bà lão Mật gõ hai chiếc đũa vào nhau ngay trên đầu bà lão Ân và lầm rầm như niệm chú để chữa hóc cho bà Ân khi đang ăn tép.

3.Khám phá khía cạnh đời sống nông thôn: Tác phẩm "Hai người đàn bà xóm trại" đưa người đọc vào cuộc sống nông thôn, với các bối cảnh, tình huống và nhân vật phản ánh cuộc sống thường nhật của người dân nông thôn. Tác giả đưa ra một cái nhìn khách quan và sâu sắc về những khó khăn, vui buồn và mâu thuẫn trong cuộc sống nông thôn, từ việc làm đồng ruộng, chăm sóc gia đình cho đến những mối quan hệ xã hội.

4.Tư duy mở và phá cách trong việc xây dựng câu chuyện: Tác phẩm "Hai người đàn bà xóm trại" không tuân theo một cấu trúc câu chuyện truyền thống, mà thể hiện sự tư duy mở và phá cách trong việc xây dựng câu chuyện. Tác giả sử dụng kỹ thuật nhảy thời gian, lồng ghép các kỷ niệm và suy nghĩ của nhân vật để tạo ra một câu chuyện phức tạp và đa chiều.

KẾT LUẬN:

Nhìn chung, sự đổi mới trong quan niệm nghệ thuật về con người trong tác phẩm “Hai người đàn bà xóm trại” của Nguyễn Quang Thiều được thể hiện qua nhiều khía cạnh như thể loại truyện, tâm lý nhân vật, đời sống nông thôn, tư duy và sự phá cách trong việc xây dựng câu chuyện. Yếu tố con người được đổi mới từ con người cộng đồng sang con người đời tư, cá nhân và đi sâu hơn vào con người tâm linh. Tập trung vào việc khám phá tâm lý và phân tích để làm nổi bật tâm lý nội tâm của con người, làm rõ nhưng mâu thuẫn trong tư tưởng của nhân vật chính để rồi khắc họa lên bức tranh con người, đặc biệt ở đây là người phụ nữ trong chiến tranh, chịu những thiệt thòi khi xa chồng, những sự nhớ nhung và khắc khoải trong tâm trí người đàn bà được nêu lên rõ rệt bằng những hình ảnh, ngôn ngữ nghệ thuật tinh tế giúp cho tác phẩm có cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống đáng suy ngẫm của con người thời kháng chiến.

Bùi Thị Kim Phượng